اسکولیوز چیست؟ | بررسی علائم + تشخیص و انواع روش های درمان

اسکولیوز یا اسکولیوزیس به حالتی گفته می‌شود که فرد دارای انحراف ستون فقرات باشد. در این حالت ستون فقرات به یک سمت خم می‌شود. این عارضه می‌تواند بر هر قسمت از ستون فقرات فرد تاثیر بگذارد. اسکولیوز یا کژپشتی بیشتر در سنین نوجوانی، هنگام جهش بلوغ خود را نشان می‌دهد. این در حالی است که در کودکی اکثرا نامعلوم است. معمولا این بیماری علائم مشخصی در افراد ندارد و به درمان نیاز ندارد. با این حال در موارد شدید برای درمان اسکولیوز از کمربند طبی استفاده می‌شود یا بسته به نظر پزشک به عمل جراحی نیاز است، تا انحراف ستون فقرات رفع شود. در ادامه به توضیحات تکمیلی اسکولیوز پرداخته ایم.

اسکولیوز چیست؟

شاید از خود بپرسید منظور از اسکولیوز چیست؟ باید گفت، اسکولیوز موجب ایجاد انحراف ستون فقرات به صورت غیر طبیعی شده که در اثر این انحنا مهره‌ها دچار چرخش می‌شوند. این حالت باعث ایجاد منحنی C یا S شکل در ستون فقرات می‌شود. افراد در هر سنی می‌توانند دچار این بیماری شوند، اما بیشتر نوجوانان بین 10 تا 12 سال را درگیر می‌کند. بیشتر مواقع درمان خاصی لازم نیست، زیرا در هنگام رشد برطرف می‌شود. اما بر اساس میزان انحنا و سن کودک، انجام فیزیوتراپی و استفاده از انواع ارتز ضایعه نخاعی توصیه می‌شود.

تاثیر اسکولیوز بر ستون فقرات

کژپشتی می‌تواند بر هر قسمت از ستون فقرات تاثیر بگذارد اما بیشتر قسمت قفسه سینه و قسمت تحتانی کمر را درگیر می‌کند. در صورت انحنای شدید ستون فقرات، ممکن است، موجب کاهش فضای درون قفسه سینه شود، که در این حالت ریه‌ها برای عملکرد صحیح خود به مشکل خواهند خورد.

اسکولیوز ساختاری شایع‌ترین حالت است که علاوه بر انحنای جانبی باعث چرخش ستون فقرات نیز می‌شود. این نوع معمولا یک عارضه دائمی است. این در حالی است که اسکولیوز غیر ساختاری به علت دلایل عملکردی ایجاد می‌شود و موجب انحنای ستون فقرات از پهلو می‌شود. این حالت بر ساختار ستون فقرات تاثیری نذاشته و موقتی خواهد بود.

علت ایجاد عارضه اسکولیوز

علت ایجاد بیماری اسکولیوز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما معمولا منشا ارثی دارد. اما دیگر دلایل و عوامل خطر ایجاد این بیماری شامل:

• دارا بودن بیماری‌های عصبی مانند دیستروفی عضلانی و فلج مغزی
• ناهنجاری‌های نخاعی
• آسیب یا عفونت ستون فقرات
• انجام جراحی در نوزادی
• داشتن نقص‌های مادرزادی مانند اسپینا بیفیدا ( به مهره‌های ستون فقرات جنین آسیب می‌زند. )

یکی از سوالات رایج این است که آیا بیماری اسکولیوز خطرناک است؟ در پاسخ باید گفت برخی عوامل موجب تبدیل اسکولیوز خفیف به نوع شدید آن می‌شود. از عوامل خطرساز در ایجاد اسکولیوز شامل:

• سن، نشانه‌های این بیماری در اغلب موارد این بیماری از نوجوانی شروع می‌شود.
• این بیماری در میان زنان شایع‌تر است.
• ژنتیک نقش مستقیمی بر ایجاد کژپشتی دارد.
• خم کردن مداوم سر رو به جلو، این حالت فشار زیادی را به عضلات گردن و پشت تحمیل می‌کند.
• بروز انحراف ستون فقرات در سنین رشد، زمانی که رشد کامل نشده است.
• مشکلات تعادلی
• شلی یا انعطاف پذیری بیش از حد مفاصل
• تحت فشار قرار گرفتن رباط
• ایجاد لوردوز (گودی) کمر و گردن یا گوژپشتی
• خم کردن گردن در حالت عادی، حالتی که فرد گردن را اندکی خم کند در حالی که به بالا نگاه می‌کند.

برای پیشگیری از اسکولیوز، لازم است، به علت انحراف ستون فقرات آگاه باشید و مشکلات حرکتی و بدنی خود را درمان کنید.

انواع اسکولیوز کدام اند؟

1. ایدیوپاتیک: نوع ایدیوپاتیک در نوجوانان شایع‌تر است. در این نوع یک تغییر شکل سه بعدی در ستون فقرات رخ می‌دهد. این نوع می‌تواند در طول دوره سن رشد، پیشرفت کرده و باعث تغییر شکل سطحی شود ولی معمولا علائمی ندارد.
2. عصبی عضلانی: اسکولیوز عصبی عضلانی، در افرادی رخ می‌دهد که مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیستروفی عضلانی، اسپینا بیفیدا و فلج مغزی هستند. این نوع سریع‌تر از اسکولیوز ایدیوپاتیک پیشرفت کرده و در این نوع از ارتز ستون فقرات یا کمربندهای طبی استفاده می‌شود. در اغلب موارد این حالت نیاز به جراحی دارد.
3. مادرزادی: اسکولیوز مادرزادی ممکن است در هر نقطه از ستون فقرات رخ دهد. این ناهنجاری در بدو تولد رخ می‌دهد که ناشی از ناهنجاری‌های جنینی در یک یا چند مهره از ستون فقرات است. حدود سی درصد از کودکانی با اسکولیوز مادرزادی دچار مشکلاتی در نخاع، قلب، مثانه یا کلیه می‌شوند.

اسکولیوز چه علائمی دارد؟

علائم اسکولیوز از نوزادان تا بزرگسالان متغییر است و در هر سنی، بسته به نوع اسکولیوز می‌تواند خود را نشان دهد. در پاسخ به سوال، اسکولیوز چگونه تشخیص داده می‌شود، می‌توان به مواردی که در ادامه گفته می‌شود، اشاره کرد.

• علائم انحراف ستون فقرات در نوجوانان شامل، متقارن نبودن قفسه دنده‌ها، برجسته بودن یک طرف باسن از طرف دیگر، بالا بودن یک شانه نسبت به شانه دیگر.
• همچنین علائم انحراف ستون فقرات در نوزادان شامل، برآمدگی در یک طرف سینه، به طور مداوم به یک طرف دراز کشیدن نوزاد، ایجاد مشکلات قلبی و ریوی که موجب تنگی نفس و درد قفسه سینه شود.
• شایع‌ترین نوع اسکولیوز ستون فقرات، اسکولیوز ایدیوپاتیک است که اغلب در بزرگسالان ظاهر می‌شود. از دیگر نشانه‌های اسکولیوز می‌توان به کمردرد، مشکلات در عملکرد قلب و ریه، حالت کمر ناهوار، متفاوت بودن طول پاها، شانه‌های ناهوار، بالاتر بودن لگن در یک طرف بدن، برجستگی در طرفی از کمر هنگام خم شدن و رو به جلو بودن طرفی از قفسه سینه اشاره کرد.

عوارض اسکولیوز

افراد مبتلا به نوع خفیف این عارضه معمولا عوارض شدیدی را تجربه نمی‌کنند اما در افرادی با اسکولیوز شدید‌تر، عوارض اسکولیوز می‌تواند مشکلات جدی را برای فرد به همراه داشته باشد.

• مشکلات تنفسی: انحراف ستون فقرات شدید ممکن است به ریه‌ها فشار بیاورد و مشکلات تنفسی را با خود به همراه داشته باشد.
• خشکی و سفتی گردن و کمر: به دلیل انحراف ستون فقرات، اعصاب تحت فشار با ستون فقرات قرار گرفته و درد ایجاد می‌شود. حالت خشکی و سفتی گردن و کمر و درد ناشی از آن، معمولا افراد را در هنگام بیداری از خواب درگیر می‌کند.
• خستگی: انحراف ستون فقرات می‌تواند باعث ایجاد خستگی بدون دلیل شود. در این حالت درد در بدن موجب خستگی و کلافگی بیش از اندازه می‌شود.
• کمردرد: افرادی که به اسکولیوز مبتلا هستند، به خصوص افرادی که از کودکی دچار این عارضه هستند، ممکن است به درد‌های مزمن دچار شوند.
• مشکل در راه رفتن: به دلیل برهم خوردگی تعادل ناشی از گوژپشتی، نحوه راه رفتن افراد تحت تاثیر قرار می‌گیرد. احساس چرخش یک طرف لگن یا تلاش برای حفظ تعادل باسن یا پاهای ناهموار موجب احساس خستگی در این افراد می‌شود.
• محدود شدن دامنه حرکتی: پیچش ستون فقرات و سفتی و خشکی بدن، انعطاف پذیری ستون فقرات را برای حرکت محدود می‌کند.
• درد: اگر انجراف ستون فقرات شدید باشد، عضلات پشت بدن ممکن است، درگیر اسپاسم‌های دردناک شوند. همچنین به دلیل فشار زیاد دیسک‌های بین مهره‌ای و مفاصل ممکن است شروع به تحلیل رفتن کنند.
• مشکلات قلبی و عروقی: اگر پیچش قفسه سینه ناشی از اسکولیوز زیاد باشد، ممکن است فضا را برای قلب محدود کند و فرآیند پمپاژ خون را مختل کند.

درمان اسکولیوز

آیا اسکولیوز درمانی دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت بله، اسکولیوز کودکی و نوجوانی معمولا خفیف است و نیازی به درمان جدی ندارد اما ممکن است پزشک برای درمان اسکولیوز، فیزیوتراپی، انواع ارتز ضایعه نخاعی یا استفاده از کمربند اسکولیوز را تجویز کند.

1. طراحی کمربند اسکولیوز

پزشک ممکن است برای درمان اسکولیوز افرادی که در حال رشد هستند را با طراحی کمربند اسکولیوز و استفاده از کمربند‌های طبی تجویز کند. استفاده از این کمربندها از انحنای بیشتر ستون فقرات جلوگیری می‌کند، اما موجب درمان آن نمی‌شود. افراد باید مرتبا حتی در هنگام خواب نیز از این کمربند استفاده کند. زمانی که رشد استخوانی متوقف شود دیگر نیازی به استفاده از کمربند نیست.

شما با مراجعه به کلینیک ارتوپدی فنی یگانه، می توانید از بهترین روش درمان اسکولیوز خود آگاه شوید و اقدام به رفع آن کنید. کلینیک یگانه، بهترین و مناسب‌ترین کمربندهای اسکولیوز را با توجه به اندام شما طراحی می کند تا در سریع ترین زمان، به بهبودی کامل ستون فقرات خود برسید.

2. جراحی

اگر انحراف ستون فقرات شدید باشد، ممکن است حرکات فرد را محدود کند و موجب درد و اسپاسم‌های دردناک شود و استفاده از کمربند موثر واقع نشود. ممکن است پزشک انجام جراحی را پیشنهاد دهد.

3. درمان با ورزش

براساس تحقیقات انجام شده انجام ورزش در بهتر شدن و جلوگیری از پیشرفت اسکولیوز موثر است. اما باید توجه کنید که برای درمان اسکولیوز انجام این ورزش‌ها باید درست و اصولی انجام شود تا از انحراف شدید‌تر جلوگیری شود. پس نیاز است که برای درمان اسکولیوز با ورزش به یک متخصص مراجعه کنید. حرکات موثر برای درمان کجی ستون فقرات شامل:

• حرکت کرانچ ایستاده گهواره
• هیپ تراست تک پا
• حرکت سگ و پرنده
• حرکت پل

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم به سوال اینکه اسکولیوز چیست، پاسخ کاملی بدهیم. در ادامه نیز درباره علت ایجاد اسکولیوز، زمان به وجود آمدن، چگونگی تشخیص، انواع، علائم، عوارض اسکولیوز، انواع روش های درمان درمان کجی ستون فقرات و تاثیر اسکولیوز بر ستون فقرات به طور کامل پرداختیم.

 

منابع: + + + + +