با گذشت زمان و تغییر در سبک زندگی، ساختار درست بدنی تغییر کرده و مشکلات مرتبط با وضعیت بدنی به یکی از چالش‌ها تبدیل شده است. یکی از مشکلات رایج، عارضه گردن رو به جلو می‌باشد که بیش از ۵۰ درصد افراد در دنیا را به خود درگیر کرده است. این وضعیت نه تنها می‌تواند باعث درد و ناراحتی در ناحیه گردن و شانه‌ها شود، بلکه در طولانی مدت ممکن است به عوارض جدی‌تری مانند آسیب به مهره‌های گردن یا کاهش ظرفیت تنفسی منجر شود. در این مقاله جامع، به بررسی دقیق این عارضه، علل، علائم، عوارض، روش‌های تشخیص، گروه‌های در معرض خطر، راه‌های پیشگیری و درمان عارضه گردن رو به جلو می‌پردازیم.
عارضه گردن رو به جلو چیست؟
بیماری گردن رو به جلو یا FHP وضعیتی است که در آن سر به سمت جلو از خط میانی بدن جابه‌جا می‌شود و در این حالت گوش‌ها دیگر در راستای شانه قرار ندارند. به طوری که گوش‌ها دیگر در راستای شانه‌ها قرار ندارند. به طوری که در حالت طبیعی بدن، سر باید به گونه‌ای قرار گیرد که گوش‌ها با شانه‌ها و خط عمودی بدن هم‌راستا باشند. طبق تعریف دیگر از آکادمی ملی پزشکی ورزشی (NASM)، در سر به جلو سر از موقعیت طبیعی خود در بالای ستون فقرات گردنی به سمت جلو حرکت می‌کند و اغلب برای دیدن روبه‌رو، سر به عقب متمایل می‌شود. این وضعیت باعث افزایش فشار چند کیلوگرمی بر عضلات ستون فقرات و مفاصل گردن شده و می‌تواند به عدم تعادل عضلانی منجر شود.
دلایل ابتلا به ناهنجاری گردن رو به جلو
با وجود خطراتی که بیماری FORWARD HEAD POSTURE بر بدن دارد، سوالی که برای برخی از افراد رخ می‌دهد این است که دلایل ابتلا به این ناهنجاری چیست؟
استفاده طولانی مدت از دستگاه‌های الکترونیکی
استفاده مداوم از تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها و کامپیوترها، به ویژه در حالتی که سر به جلو قرار دارد، یکی از شایع‌ترین علل FHP است. این وضعیت که گاهی به “گردن متنی” (Text Neck) نیز معروف است، به دلیل خم شدن طولانی مدت سر به سمت جلو ایجاد می‌شود و فشار زیادی بر عضلات گردن وارد می‌کند. در صورتی که مداوم و طولانی مدت از تلفن، تبلت یا کامپیوتر استفاده می‌کنید برای دوری از عارضه FHP از ارتز گردن استفاده کنید.
نشستن یا ایستادن نادرست
نشستن با پشت خمیده یا شانه‌های رو به جلو، چه در محل کار و چه در خانه، می‌تواند باعث جابه‌جایی سر از حالت عادی رو به جلو شود. این مشکل به ویژه در افرادی که ساعت‌های طولانی پشت میز کار می‌کنند، شایع است.
استفاده از بالش نامناسب
خوابیدن با بالش‌های بیش از حد بلند، سفت یا بالش‌های کوتاه می‌تواند سر را در طول شب به سمت جلو هدایت کند و به تدریج باعث گردن رو به جلو شود.
حمل وسایل سنگین
حمل کوله‌پشتی‌های سنگین یا کیف‌های یک‌طرفه می‌تواند تعادل بدن را به هم زده و سر را به سمت جلو بکشد تا تعادل حفظ شود. این مشکل بیشتر در دانش‌آموزان با کوله‌پشتی‌های سنگین رایج است. در صورتی که از کوله پشتی‌های سنگین استفاده می‌کنید برای اینکه بدن به فرم عادی خود بازگردد، می‌توانید از ارتز اندام فوقانی استفاده کنید.
آسیب‌های گردنی
گردن بخش مهمی از بدن محسوب می‌شود و نقش مهمی در حرکت سر از حالت استاندارد رو به جلو دارد، از این رو آسیب‌هایی مانند ویپلش (Whiplash) ناشی از تصادفات یا ورزش‌های سنگین می‌توانند ساختار طبیعی گردن را تغییر داده و به FHP منجر شوند.
ضعف عضلات گردن و شانه
ضعف در عضلات عمقی گردن (مانند لونگوس کاپیتیس و لونگوس کولی) یا عضلات تثبیت‌کننده شانه (مانند رومبوئیدها) می‌تواند باعث ناتوانی در حفظ موقعیت صحیح سر شود. برای مقابله با ضعف عضلانی انجام حرکات اصلاحی سر به جلو می‌تواند به کاهش این مورد کمک کند.
عادات رفتاری نادرست
عاداتی مانند نگاه کردن مداوم به پایین هنگام مطالعه، خیاطی و … می‌توانند به تدریج باعث تغییر در وضعیت سر به جلو شود. به علاوه افرادی که به دلیل ضعف بینایی برای دید بهتر سر خود جلوتر از بدن متمایل می‌کنند نیز احتمال روبه رو شدن با سر به جلو را دارند.
علائم عارضه سر به جلو
بنابر دلیلی که باعث به وجود آمدن FHP شده، علائم این بیماری از خفیف تا شدید متغیر می‌باشد. از علائم عارضه FORWARD HEAD POSTURE می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- درد گردن: درد مداوم یا متناوب در ناحیه گردن که ممکن است به شانه‌ها یا پشت گسترش یابد.
- سفتی عضلات: احساس گرفتگی در عضلات گردن و شانه‌ها، به ویژه در پشت گردن به وفور احساس می‌شود.
- سردرد: سردردهای تنشی یا سرویکوژنیک که از گردن منشأ می‌گیرند.
- درد فک: فشار بر مفاصل فکی-گیجگاهی (TMJ) که می‌تواند باعث درد یا ناراحتی در فک شود.
- خستگی مزمن: احساس خستگی مداوم در ناحیه گردن و شانه‌ها به دلیل فشار اضافی همواره به فرد آسیب می‌رساند.
- کاهش دامنه حرکتی: محدودیت در حرکت گردن، به ویژه هنگام چرخاندن یا خم کردن سر وجود دارد.
- بی‌حسی یا گزگز: در موارد شدید، فشار بر اعصاب ممکن است باعث بی‌حسی یا گزگز در بازوها و دست‌ها شود.
عوارض اختلال سر به جلو
اختلال FHP نه تنها ظاهر فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند عواقب جدی و متعددی بر سلامت فیزیکی فرد داشته باشد، که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم:
آسیب به مهره‌های گردنی
فشار مداوم ناشی از گردن رو به جلو می‌تواند باعث سایش زودرس مهره‌های گردنی و تسریع در فرآیند دژنراسیون ستون فقرات شود.
فتق دیسک گردنی
افزایش فشار بر دیسک‌های بین‌مهره‌ای می‌تواند منجر به فتق دیسک شود که با درد شدید و گاهی بی‌حسی همراه است.
آرتروز گردنی
التهاب و سایش مفاصل گردنی می‌تواند به آرتروز زودرس منجر شود، که با درد و محدودیت حرکتی همراه است.
کیفوز (قوز پشتی)
سر رو به جلو اغلب با خمیدگی بیش از حد ستون فقرات سینه‌ای (کیفوز) همراه است که می‌تواند ظاهر قوزمانند ایجاد کند.
مشکلات تنفسی
FHP می‌تواند با فشردن قفسه سینه، ظرفیت تنفسی را کاهش دهد و تنفس را دشوار کند، این مشکل به ویژه در افراد با مشکلات ریوی قابل مشاهده است.
اختلالات تعادل
جابه‌جایی سر از حالت استاندارد به جلو می‌تواند مرکز ثقل بدن را تغییر داده و باعث مشکلات تعادلی، به ویژه در افراد مسن، شود.
راه‌های تشخیص سر به جلو
تشخیص صحیح و زودهنگام سر به جلو اهمیت زیادی در جلوگیری از بروز عوارض و مشکلات بعدی دارد. از همین رو تشخیص گردن حرکت شده روبه جلو معمولاً از طریق روش‌های زیر انجام می‌شود.
- بررسی بصری: متخصص با مشاهده وضعیت بدن و موقعیت سر نسبت به شانه‌ها می‌تواند FHP را تشخیص دهد.
- آزمون دیوار: فرد با پشت به دیوار می‌ایستد، در حالی که پاشنه‌ها حدود 15 سانتی‌متر از دیوار فاصله دارند. اگر سر به دیوار نرسد یا فاصله زیادی داشته باشد، احتمال سر به جلو وجود دارد.
- خط شاقول (Plumb Line): در این روش، خطی فرضی از گوش تا شانه‌ها بررسی می‌شود. اگر گوش‌ها جلوتر از شانه‌ها باشند، FHP تأیید می‌شود.
- تصویربرداری: در موارد پیچیده، از پرتو ایکس (X-ray) یا MRI برای بررسی دقیق‌تر مهره‌ها و دیسک‌ها استفاده می‌شود.
چه کسانی بیشتر به این ناهنجاری مبتلا می‌شوند؟
سر به جلو ممکن است در افراد مختلف و به دلایل متعددی رخ دهد. کارمندان اداری که ساعات طولانی را پشت کامپیوتر و میز کار می‌گذرانند، به طور معمول در معرض این مشکل قرار دارند. همچنین دانش‌آموزان، به ویژه آن‌هایی که کوله‌پشتی‌های سنگین حمل می‌کنند یا مدت زمان زیادی را صرف مطالعه با سر خم‌شده می‌نمایند، بیشتر در معرض ابتلا هستند. رانندگان که در طول مسیرهای طولانی در وضعیت‌های نامناسب می‌نشینند نیز با خطر سر به جلو روبرو هستند. ورزشکارانی مانند دوچرخه‌سواران، گلف‌بازان یا هاکی‌بازان که نیازمند خم شدن مداوم هستند، بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند. علاوه بر این، افراد مسن، به دلیل ضعف عضلانی و تغییرات استخوانی مرتبط با سن، در برابر این وضعیت آسیب‌پذیرترند. همچنین، کسانی که مشکلات بینایی دارند و برای بهتر دیدن سر خود را به جلو متمایل می‌کنند، در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرند.
پیشگیری از FORWARD HEAD POSTURE
با انجام چند روش ساده و اصلاح سبک زندگی، می‌توان از بروز سر به جلو جلوگیری کرد و سلامت ستون فقرات و گردن را حفظ کرد. از راه‌های پیشگیری از FHP می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تنظیم ارگونومیک محیط کار: صفحه نمایشگر باید در سطح چشم باشد، صندلی باید حمایت کافی از کمر داشته باشد و کیبورد و ماوس در فاصله مناسب قرار گیرند.
- استراحت‌های منظم: هر 30 تا 60 دقیقه از جای خود بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید.
- استفاده از بالش مناسب: بالش‌هایی با ارتفاع متوسط که گردن را در حالت خنثی نگه می‌دارند.
- حفظ وزن متعادل: کاهش وزن اضافی می‌تواند فشار بر ستون فقرات را کاهش دهد.
درمان ناهنجاری سر به جلو
درمان عارضه گردن رو به جلو معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های خانگی، حرفه‌ای و در موارد شدید، مداخلات پزشکی است. در ادامه، روش‌های اصلی درمان به‌صورت جداگانه توضیح داده شده‌اند.
مراجعه به کلینیک ارتوپدی فنی یگانه
برای ارزیابی دقیق و دریافت برنامه‌های درمان عارضه گردن رو به جلو، مراجعه به کلینیک ارتوپدی فنی یگانه توصیه می‌شود. متخصصان این کلینیک با استفاده از ابزارهای پیشرفته و برنامه‌های شخصی‌سازی‌شده، مانند تجویز ارتز گردن یا ارتز اندام فوقانی، به بهبود وضعیت بدنی و کاهش فشار بر گردن کمک می‌کنند. این روش برای موارد مزمن یا پیچیده بسیار مؤثر است.
تمرینات اصلاحی
حرکات اصلاحی سر به جلو مانند تمرین چانه به عقب (Chin Tuck)، کشش عضلات استرنوکلیدوماستوئید و تقویت عضلات رومبوئید و تراپزیوس می‌توانند به بهبود وضعیت بدنی کمک کنند. این تمرینات با تقویت عضلات ضعیف و کشش عضلات کوتاه‌شده، تعادل را به ساختار گردن بازمی‌گردانند و فشار روی مهره‌ها را کاهش می‌دهند. انجام منظم این تمرینات، به‌ویژه تحت نظارت یک متخصص، می‌تواند به تدریج موقعیت سر را اصلاح کند.
فیزیوتراپی
طبق تحقیقات به دست آمده از سایت medicalnewstoday می‌توان گفت که فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان گردن رو به جلو است. فیزیوتراپیست‌ها از تکنیک‌هایی مانند تراکشن گردنی، ماساژ درمانی و تکنیک‌های آزادسازی مایوفاشیال برای کاهش درد و بهبود دامنه حرکتی استفاده می‌کنند. جلسات منظم فیزیوتراپی می‌توانند به کاهش سفتی عضلات و بهبود هم‌راستایی ستون فقرات کمک کنند.
دارو درمانی
در مواردی که FHP با درد شدید همراه است، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا شل‌کننده‌های عضلانی ممکن است توسط پزشک تجویز شوند. این داروها به تسکین موقت درد و التهاب کمک می‌کنند، اما باید به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع استفاده می‌شوند.
جراحی
در موارد بسیار نادر که FHP به مشکلات شدید مانند فتق دیسک یا فشار عصبی منجر شده باشد، جراحی ممکن است لازم باشد. این روش معمولاً زمانی در نظر گرفته می‌شود که سایر درمان‌ها مؤثر نباشند و بیمار با علائم شدیدی مانند بی‌حسی یا ضعف در اندام‌ها مواجه باشد.
کلام آخر
بیماری گردن رو به جلو یک مشکل شایع اما قابل پیشگیری و درمان است. با آگاهی از علل و علائم این عارضه و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌توانید از بروز آن جلوگیری کنید. در صورت ابتلا، مراجعه به متخصصان می‌تواند به شما کمک کند تا با برنامه‌های درمانی تخصصی، سلامت گردن و ستون فقرات خود را بازیابید. توجه به سلامت وضعیت بدنی نه تنها کیفیت زندگی شما را بهبود می‌بخشد، بلکه از عوارض طولانی مدت جلوگیری می‌کند.
منبع:
